Toen Rodders zijn topic over het wetsanden van zijn Focus had geplaatst, kwam een oud verlangen van mij naar het excentrisch Festool apparaatje –de ETS 125- weer boven.
Reëel gezien moet ik zo’n machientje helemaal niet willen aanschaffen, ten eerste is het voor mij gewoon te duur om een dergelijk professioneel apparaat puur voor de hobby aan te schaffen. Daarnaast doe je zo’n investering om hem ook te gebruiken, mijn klusjes voor anderen zijn in aantal beperkt, en wetsanden heb ik tot nu toe bij dergelijke klussen niet hoeven doen. Om te denken dat ik de aanschafprijs ooit terug kan verdienen door het regelmatig te gebruiken –al was het maar op mijn eigen auto- is dus niet erg realistisch.
Maar goed, ooit heeft zich dus de wens om excentrisch te kunnen wetsanden vastgezet in mijn hoofd, en af en toe wordt die wens weer aangewakkerd.
In het verleden hebben Dibbuz en Nicknameless al aangetoond dat wetsanden met de DAP een absolute “NO-GO” is; de excentrische uitslag van 8 millimeter is te groot en je zou veel te veel moeite hebben om de schuurkrasjes die je maakt, de piggytails, eruit te wetsanden of te polijsten. Juist daarom is die Festool ETS 125 zo geschikt, deze heeft een excentrische uitslag van 2 of 3 millimeter.
Sinds de aanschaf van een DAP 900 speel ik met de gedachte om te proberen de DAP 500 aan te passen om ermee te kunnen wetsanden.
Niet gehinderd door enige kennis van metaalbewerking dacht ik dat het binnenwerk van de DAP eenvoudig na te maken zou zijn.
Het enige wat je dan na het kopiëren van het mechanisme zou moeten doen is ervoor zorgen dat het gat waar het asje met de lagertjes inzit iets minder uit het midden staat. Hierdoor wordt immers de excentrische beweging bepaald.
(Voorbeeldfoto is van de DAP900)
Daarnaast is dit op het oog zo eenvoudige “klosje” best een vernuftig ding; het halve maantje sluit het asje met de lagers op en zorgt ervoor dat de excentrische beweging ondersteund wordt. Ongetwijfeld is het gewichtje afgestemd op het normale gebruik van de DAP, en na de aanpassing zou het kunnen zijn dat het gewichtje niet meer optimaal functioneert. Als er een theoreticus is die hierover een sluitend verhaal op kan hangen dan hoor ik dat graag.
Het werd me ondertussen wel duidelijk dat ik concessies zou moeten doen aan de degelijke constructie van de DAP en alle componenten. Dit is een risico wat ik weloverwogen neem. Net zoals het gegeven dat de garantie vervalt na dit gepruts.
Zo langzamerhand kreeg ik behoefte aan iemand met verstand van zaken. Nu heb ik in mijn kennissenkring iemand die complete motoren zelf bouwt met allerlei indrukwekkende apparaten in zijn werkplaats, hij -Kees- zou me kunnen helpen.
De oplossing die Kees verzon was om met kleinere lagertjes te werken waardoor in de ruimte waar normaal de lagers zitten wat ruimte ontstaat om een excentrische bus te plaatsen. Door met de excentriciteit te variëren zou theoretisch iedere gewenste uitslag bereikt kunnen worden. Dit op voorwaarde dat de nieuwe lagerhouder door het rechtopstaande kunststofstripje goed op zijn plaats wordt gehouden, dit moet in de praktijktests duidelijk worden.
Ik begon zicht te krijgen op realisatie van dit project. Als eerste zijn de lagers besteld.
Een staaf 70/75 Aluminium met een doorsnede van 30 millimeter moet voldoende sterkte bieden aan het nieuwe onderdeel.
EDIT: ik zie dat het borgveertje nog niet teruggeplaatst is op deze foto, dat is uiteraard wél gebeurd voor de eindmontage.
Deze staaf is excentrisch opgespannen in de draaibank, het gat voor de lagers met precies de juiste diameter werd vakkundig gefreesd, en vervolgens werd de staaf op de juiste buitendiameter afgedraaid, Hierna werd de staaf op de juiste lengte ingekort.
Hierna moest de buitendiameter nog even aangepast worden voor een nauwkeurige passing.
Na nog wat nabewerking –Kees is een perfectionist- was het moeilijkste achter de rug.
De lagertjes zijn in de nieuwe bus geperst en teruggeplaatst en de DAP500 is weer opgebouwd.
Een eerste kleine test geeft aan dat de uitslag inderdaad 2 millimeter is, het wetsanden zelf moet nog getest worden, gezien de temperaturen zal dit nog wel een tijd op zich laten wachten, en daarnaast moet ik daarvoor Soepergrover eens lief aankijken. Hij heeft een testpaneel wat ik zou willen gebruiken. Dit topic zal na de eerste tests aangevuld worden met de ervaringen.
Ter vergelijk nog even de DAP900 in originele trim en de DAP500/2 ernaast:
Mijn bijzondere dank voor het realiseren van deze modificatie gaat uit naar Kees Beekers van V-Twin Workshop Breda
De tegenprestatie zal bestaan uit uit het grondig onder handen nemen van één van de Dragasons.
Update: Zaterdagmiddag 14:00 uur.
Samen met Soepergrover en BlackPassatJunior is de DAP aan de eerste test onderworpen. In wat PM verkeer is Redcat met de term VDAP op de proppen gekomen (van Variabele DAP) deze term hanteer ik in het vervolg van dit topic voor de gemodificeerde DAP500.
Via mail heb ik van verschillende forumkanjers wat tips ontvangen, dank daarvoor heren.
Het paneel wat Joost heeft meegenomen is een rechtervoorpaneel van een Opel Calibra in een mooie paarse kleur. Het paneel is met een spanband vastgezet op de Workmate die voor deze test in de keuken is gezet.
De bedoeling was om met een laserpoint een nauwkeurige lakdiktemeting te kunnen doen maar we vonden geen goed bevestigingspunt. Hierdoor zou er niet nauwkeurig genoeg gemeten kunnen worden dus hebben we ervoor gekozen om met gemiddelden te werken. Een lakdiktemeting met de PaintDetective kwam op een gemiddelde waarde van 110 micron, variatie was 107-112 micron.
Buiten alle gebruikelijk detailspullen is er gebruik gemaakt van:
Wetsandschijf 3M Trizact 150 mm 1.500 471LA
Wetsandschijf 3M Trizact 150 mm 3.000 443SA
3M interface pad. 150 mm Hookit 05774
Als Lubricant is gekozen voor Poorboys Spray & Wipe, dit omdat gedemineraliseerd water niet voldoende glijdt, en Born Slippy teveel schuimt.
De 3M schijfjes hebben al een nacht in een bakje met water vocht op kunnen nemen.
Het paneel voelde glad aan maar we hebben er toch voor gekozen om het vooraf te kleien met Mothers klei.
Na het kleien is er een eerste pass gemaakt met met het 3M 1.500 schijfje. De VDAP voelt stabiel aan en heeft geen trillingen. Het schuurpatroon is mooi gelijkmatig maar met de schijven van 150mm besla je een dermate groot oppervlak dat je makkelijk een randje raakt. Dit is absoluut een risico wat niet onderschat moet worden in verband met carroserieranden- en vouwen, zoals we verderop zullen zien.
De lakbeschadiging in het midden was door de lak dus we wisten dat deze niet zou verdwijnen. Wat je hier goed zie aan de onderkant van de foto is dat er niet zover is doorgewerkt dat het sinasappeleffect op het testpaneel geheel is verdwenen.
Het schuurpatroon na de pass met 1.500 ziet er zo uit:
Vervolgens een pass met het 3.000 schijfje,
De lakbeschadiging van twee foto's terug is hier goed te zien, we zien dat de schuurkrasjes fijner zijn dan na de 1.500.
Bij deze pass zijn we bewust bezig geweest op de vouw in het spatbord. Gevolg hiervan is dat we door de blanke lak gingen:
Hierna hebben we afgebouwd met de DAP900 met een oranje pad/Forza en lichtgroen/Finale voor een flawless finish.
De oranje pad nam een beetje de paarse kleur van het testpaneel over: een duidelijk bewijs dat de blanke laklaag niet overal meer aanwezig was.
De foto's van het afbouwen ga ik niet plaatsen omdat het er in eerste instantie om ging om vast te stellen of het wetsanden met de VDAP goed zou gaan.
De lakmeting achteraf gaf aan dat we gemiddeld op 103-105 micron zaten, er is dus ongeveer 5 micron aan (blanke)lakdikte verdwenen.
Nu zagen we na het polijsten toch nog een heel lichte waas, waar deze vandaan kwam hebben we niet 100% vast kunnen stellen. Direct na het afnemen met Isopropanol en een MF doek waren en ook strepen in de lak te zien, welke er maar heel moeilijk uit te krijgen waren.
Misschien een gevalletje van Sticky Paint?
Als laatste foto een vergroting van zo'n wazig deel, kijk naar de "andromeda nevel" onderin de foto, zou het kunnen zijn dat daar de blanke lak ook weg is? Op de vouw gaf dat direct een andere kleur maar hier is dat niet het geval.
Later hebben we het 1.500 schijfje nog op de DAP900 gezet om te zien hoeveel dit zou verschillen in schuurkrassen. Het is duidelijk dat een normale DAP900 niet geschikt is om te wetsanden, dit wisten we natuurlijk al van het gedegen vooronderzoek wat Dennis en Patrick ooit al hebben verricht.
De conclusies:
1. Geef geen worstenbrood aan gasten die nog aan een paneel moeten werken, de vette vingers laten zich moeilijk verwijderen
2. Met de VDAP is goed te wetsanden. Ondanks dat 3M in hun instructievideo's aangeeft dat de stap van 1.500 naar 3.000 mogelijk is zouden wij er liever voor kiezen om daartussen nog een stap met 2.000 of 2.500 te doen, óf de stap met 1.500 helemaal weg te laten en direct met 2.000 of 3.000 te wetsanden, dit kan natuurlijk alleen als het lakdefect wat aangepakt wordt zich daarvoor leent.
3. Stabiliteit van de VDAP is geen probleem, we hebben echter alleen met lage toerentallen gewerkt (max standje 2)
4. Theoretisch moet het mogelijk zijn om te varieren met de excentriciteit van de VDAP. Hiervoor moet je de machine echter tussentijds "omstellen". De passing van het nieuwe aluminium onderdeel is echter dermate precies dat we het niet aandurfden om met grof geweld dat busje eruit te halen. Hierover dus geen testresultaten. Hoewel, door voorgaande hebben we wel vast kunnen stellen dat het ongewenst "verlopen" van het busje niet aan de orde is. Dat mag ook een voordeel genoemd worden.
Joost en BPJ hartelijk dank voor de hulp en de constructieve commentaren tijdens deze test.
Reëel gezien moet ik zo’n machientje helemaal niet willen aanschaffen, ten eerste is het voor mij gewoon te duur om een dergelijk professioneel apparaat puur voor de hobby aan te schaffen. Daarnaast doe je zo’n investering om hem ook te gebruiken, mijn klusjes voor anderen zijn in aantal beperkt, en wetsanden heb ik tot nu toe bij dergelijke klussen niet hoeven doen. Om te denken dat ik de aanschafprijs ooit terug kan verdienen door het regelmatig te gebruiken –al was het maar op mijn eigen auto- is dus niet erg realistisch.
Maar goed, ooit heeft zich dus de wens om excentrisch te kunnen wetsanden vastgezet in mijn hoofd, en af en toe wordt die wens weer aangewakkerd.
In het verleden hebben Dibbuz en Nicknameless al aangetoond dat wetsanden met de DAP een absolute “NO-GO” is; de excentrische uitslag van 8 millimeter is te groot en je zou veel te veel moeite hebben om de schuurkrasjes die je maakt, de piggytails, eruit te wetsanden of te polijsten. Juist daarom is die Festool ETS 125 zo geschikt, deze heeft een excentrische uitslag van 2 of 3 millimeter.
Sinds de aanschaf van een DAP 900 speel ik met de gedachte om te proberen de DAP 500 aan te passen om ermee te kunnen wetsanden.
Niet gehinderd door enige kennis van metaalbewerking dacht ik dat het binnenwerk van de DAP eenvoudig na te maken zou zijn.
Het enige wat je dan na het kopiëren van het mechanisme zou moeten doen is ervoor zorgen dat het gat waar het asje met de lagertjes inzit iets minder uit het midden staat. Hierdoor wordt immers de excentrische beweging bepaald.
Daarnaast is dit op het oog zo eenvoudige “klosje” best een vernuftig ding; het halve maantje sluit het asje met de lagers op en zorgt ervoor dat de excentrische beweging ondersteund wordt. Ongetwijfeld is het gewichtje afgestemd op het normale gebruik van de DAP, en na de aanpassing zou het kunnen zijn dat het gewichtje niet meer optimaal functioneert. Als er een theoreticus is die hierover een sluitend verhaal op kan hangen dan hoor ik dat graag.
Het werd me ondertussen wel duidelijk dat ik concessies zou moeten doen aan de degelijke constructie van de DAP en alle componenten. Dit is een risico wat ik weloverwogen neem. Net zoals het gegeven dat de garantie vervalt na dit gepruts.
Zo langzamerhand kreeg ik behoefte aan iemand met verstand van zaken. Nu heb ik in mijn kennissenkring iemand die complete motoren zelf bouwt met allerlei indrukwekkende apparaten in zijn werkplaats, hij -Kees- zou me kunnen helpen.
De oplossing die Kees verzon was om met kleinere lagertjes te werken waardoor in de ruimte waar normaal de lagers zitten wat ruimte ontstaat om een excentrische bus te plaatsen. Door met de excentriciteit te variëren zou theoretisch iedere gewenste uitslag bereikt kunnen worden. Dit op voorwaarde dat de nieuwe lagerhouder door het rechtopstaande kunststofstripje goed op zijn plaats wordt gehouden, dit moet in de praktijktests duidelijk worden.
Ik begon zicht te krijgen op realisatie van dit project. Als eerste zijn de lagers besteld.
Een staaf 70/75 Aluminium met een doorsnede van 30 millimeter moet voldoende sterkte bieden aan het nieuwe onderdeel.
EDIT: ik zie dat het borgveertje nog niet teruggeplaatst is op deze foto, dat is uiteraard wél gebeurd voor de eindmontage.
Deze staaf is excentrisch opgespannen in de draaibank, het gat voor de lagers met precies de juiste diameter werd vakkundig gefreesd, en vervolgens werd de staaf op de juiste buitendiameter afgedraaid, Hierna werd de staaf op de juiste lengte ingekort.
Hierna moest de buitendiameter nog even aangepast worden voor een nauwkeurige passing.
Na nog wat nabewerking –Kees is een perfectionist- was het moeilijkste achter de rug.
De lagertjes zijn in de nieuwe bus geperst en teruggeplaatst en de DAP500 is weer opgebouwd.
Een eerste kleine test geeft aan dat de uitslag inderdaad 2 millimeter is, het wetsanden zelf moet nog getest worden, gezien de temperaturen zal dit nog wel een tijd op zich laten wachten, en daarnaast moet ik daarvoor Soepergrover eens lief aankijken. Hij heeft een testpaneel wat ik zou willen gebruiken. Dit topic zal na de eerste tests aangevuld worden met de ervaringen.
Ter vergelijk nog even de DAP900 in originele trim en de DAP500/2 ernaast:
Mijn bijzondere dank voor het realiseren van deze modificatie gaat uit naar Kees Beekers van V-Twin Workshop Breda
De tegenprestatie zal bestaan uit uit het grondig onder handen nemen van één van de Dragasons.
Update: Zaterdagmiddag 14:00 uur.
Samen met Soepergrover en BlackPassatJunior is de DAP aan de eerste test onderworpen. In wat PM verkeer is Redcat met de term VDAP op de proppen gekomen (van Variabele DAP) deze term hanteer ik in het vervolg van dit topic voor de gemodificeerde DAP500.
Via mail heb ik van verschillende forumkanjers wat tips ontvangen, dank daarvoor heren.
Het paneel wat Joost heeft meegenomen is een rechtervoorpaneel van een Opel Calibra in een mooie paarse kleur. Het paneel is met een spanband vastgezet op de Workmate die voor deze test in de keuken is gezet.
De bedoeling was om met een laserpoint een nauwkeurige lakdiktemeting te kunnen doen maar we vonden geen goed bevestigingspunt. Hierdoor zou er niet nauwkeurig genoeg gemeten kunnen worden dus hebben we ervoor gekozen om met gemiddelden te werken. Een lakdiktemeting met de PaintDetective kwam op een gemiddelde waarde van 110 micron, variatie was 107-112 micron.
Buiten alle gebruikelijk detailspullen is er gebruik gemaakt van:
Wetsandschijf 3M Trizact 150 mm 1.500 471LA
Wetsandschijf 3M Trizact 150 mm 3.000 443SA
3M interface pad. 150 mm Hookit 05774
Als Lubricant is gekozen voor Poorboys Spray & Wipe, dit omdat gedemineraliseerd water niet voldoende glijdt, en Born Slippy teveel schuimt.
De 3M schijfjes hebben al een nacht in een bakje met water vocht op kunnen nemen.
Het paneel voelde glad aan maar we hebben er toch voor gekozen om het vooraf te kleien met Mothers klei.
Na het kleien is er een eerste pass gemaakt met met het 3M 1.500 schijfje. De VDAP voelt stabiel aan en heeft geen trillingen. Het schuurpatroon is mooi gelijkmatig maar met de schijven van 150mm besla je een dermate groot oppervlak dat je makkelijk een randje raakt. Dit is absoluut een risico wat niet onderschat moet worden in verband met carroserieranden- en vouwen, zoals we verderop zullen zien.
De lakbeschadiging in het midden was door de lak dus we wisten dat deze niet zou verdwijnen. Wat je hier goed zie aan de onderkant van de foto is dat er niet zover is doorgewerkt dat het sinasappeleffect op het testpaneel geheel is verdwenen.
Het schuurpatroon na de pass met 1.500 ziet er zo uit:
Vervolgens een pass met het 3.000 schijfje,
De lakbeschadiging van twee foto's terug is hier goed te zien, we zien dat de schuurkrasjes fijner zijn dan na de 1.500.
Bij deze pass zijn we bewust bezig geweest op de vouw in het spatbord. Gevolg hiervan is dat we door de blanke lak gingen:
Hierna hebben we afgebouwd met de DAP900 met een oranje pad/Forza en lichtgroen/Finale voor een flawless finish.
De oranje pad nam een beetje de paarse kleur van het testpaneel over: een duidelijk bewijs dat de blanke laklaag niet overal meer aanwezig was.
De foto's van het afbouwen ga ik niet plaatsen omdat het er in eerste instantie om ging om vast te stellen of het wetsanden met de VDAP goed zou gaan.
De lakmeting achteraf gaf aan dat we gemiddeld op 103-105 micron zaten, er is dus ongeveer 5 micron aan (blanke)lakdikte verdwenen.
Nu zagen we na het polijsten toch nog een heel lichte waas, waar deze vandaan kwam hebben we niet 100% vast kunnen stellen. Direct na het afnemen met Isopropanol en een MF doek waren en ook strepen in de lak te zien, welke er maar heel moeilijk uit te krijgen waren.
Misschien een gevalletje van Sticky Paint?
Als laatste foto een vergroting van zo'n wazig deel, kijk naar de "andromeda nevel" onderin de foto, zou het kunnen zijn dat daar de blanke lak ook weg is? Op de vouw gaf dat direct een andere kleur maar hier is dat niet het geval.
Later hebben we het 1.500 schijfje nog op de DAP900 gezet om te zien hoeveel dit zou verschillen in schuurkrassen. Het is duidelijk dat een normale DAP900 niet geschikt is om te wetsanden, dit wisten we natuurlijk al van het gedegen vooronderzoek wat Dennis en Patrick ooit al hebben verricht.
De conclusies:
1. Geef geen worstenbrood aan gasten die nog aan een paneel moeten werken, de vette vingers laten zich moeilijk verwijderen
2. Met de VDAP is goed te wetsanden. Ondanks dat 3M in hun instructievideo's aangeeft dat de stap van 1.500 naar 3.000 mogelijk is zouden wij er liever voor kiezen om daartussen nog een stap met 2.000 of 2.500 te doen, óf de stap met 1.500 helemaal weg te laten en direct met 2.000 of 3.000 te wetsanden, dit kan natuurlijk alleen als het lakdefect wat aangepakt wordt zich daarvoor leent.
3. Stabiliteit van de VDAP is geen probleem, we hebben echter alleen met lage toerentallen gewerkt (max standje 2)
4. Theoretisch moet het mogelijk zijn om te varieren met de excentriciteit van de VDAP. Hiervoor moet je de machine echter tussentijds "omstellen". De passing van het nieuwe aluminium onderdeel is echter dermate precies dat we het niet aandurfden om met grof geweld dat busje eruit te halen. Hierover dus geen testresultaten. Hoewel, door voorgaande hebben we wel vast kunnen stellen dat het ongewenst "verlopen" van het busje niet aan de orde is. Dat mag ook een voordeel genoemd worden.
Joost en BPJ hartelijk dank voor de hulp en de constructieve commentaren tijdens deze test.
